ورود امام علی علیه السلام به کوفه

امام علی علیه‌السلام پس از پیروزی در جنگ جمل و پایان بخشیدن به فتنه بزرگ طلحه و زبیر و عایشه، وارد شهر بصره شد و جنگجویانی از اهالی بصره که بر ضد حکومت قانونی و اسلامی آن حضرت وارد جنگ شده و پس از شکست، زخمی، اسیر و متواری شده بودند، همگی را مورد عفو و بخشش کریمانه خویش قرار داد.

حضرت علی علیه‌السلام پس از چند روز توقف در بصره و تقسیم بیت المال در میان مردم و مداوای زخمیان جنگ، عبدالله بن عباس را به حکومت این شهر منصوب و در جمع مردم بصره خطبه‌ای خواند و آنان را به پیروی از دستورات عبدالله بن عباس و قوانین حکومت اسلامی فراخواند. آنگاه این شهر را ترک و به سوی کوفه حرکت کرد. بزرگان، ریش سفیدان و رؤسای قبایل و طوایف بصره امام علیه‌السلام را تا چند میلی بیرون بصره، بدرقه کردند و آن حضرت با آنان خداحافظی و به همراه بسیاری از سپاهیان خویش به سمت کوفه حرکت نمود.

ورود امام علی علیه‌السلام به کوفه، مصادف بود با دوازدهم رجب سال ۳۶ قمری. اهالی کوفه استقبال شایانی از آن حضرت به عمل آوردند و از وی درخواست کردند که در کاخ حکومتی این شهر فرود آید. ولی او از رفتن به کاخ حکومتی امتناع نمود و فرمود: به جای کاخ، در فضای باز فرود خواهم آمد. آن‌گاه به مسجد کوفه رفت و دو رکعت نماز به جای آورد و برای اهالی کوفه که برای زیارت آن حضرت و شنیدن صدای روح‌نواز وی لحظه شماری می‌کردند، خطبه‌ای ایراد نمود.

آن حضرت پس از حمد و ثنای الهی در فرازی از سخنانش فرمود: «اما بعد، فالحمدلله الذی نصر ولیه و خذل عدوه و اعز الصادق المحق، و أذل الکاذب المبطل، علیکم یا أهل هذا المصر بتقوی الله و طاعة من اطاع الله من أهل بیت نبیکم، الذین هم اولی بطاعتکم من المنتحلین المدعین القائلین: الینا الینا، یتفضلون بفضلنا و یجاحدونا أمرنا و ینازعونا حقنا و یدفعونا عنه و قد ذاقوا وبال ما اجترحوا فسوف یلقون غیا. قد قعد عن نصرتی منکم رجال و أنا علیهم عاتب زار، فاهجروهم و اسمعوهم ما یکرهون، حتی یعتبونا و نری منهم ما نحب»؛ یعنی: سپاس خدا را که دوست خود را یاری کرد و دشمنش را خوار نمود و راستگوی حقیقت خواه را آبرو داد و دروغ گوی مفسده‌جو را زبون نمود. ای مردمی که در این شهر کوفه زندگی می‌کنید! بر شما باد تقوای الهی و پیروی کسی از اهل بیت پیامبرتان که خدا را پیروی می‌کند. همان‌هایی که از سایر مدعیان باطل‌گو به اطاعت و فرمانبرداری شایسته‌ترند. آن مدعیانی که همواره مردم را به سوی خود می‌خوانند و بر اثر فضیلتی که از ما بدست آورده‌اند، اظهار برتری می‌کنند و امر ما ولایت و امامت را انکار می‌نمایند و حق ما را از بین می‌برند و ما را از استفاده حق خودمان منع می‌کنند. آری، آنان آب تلخ بدرفتاری و بدکرداری خویش را چشیدند و بزودی هم به بدفرجامی خود می‌رسند. عده‌ای از میان شما نیز، از کمک و یاری ما دست برداشته و از این طریق، دشمنان‌ ما را تقویت نمودند و مرا از کردار خویش ناراحت و نگران نمودند. اینک شما نیز از آنان دوری کنید و با گفتارتان، آنان را از کرده خویش شرمنده کنید تا از کردار ناروای خود شرمگین شده و به ما روی آورند و آن چه از آنان انتظار داشتیم برآورده کنند.

بدین ترتیب آن حضرت دوستداران و یاران خویش و توده‌های میلیونی مسلمانان کوفه را مورد عنایت قرار داد و کارشکنان و واپس گرایان را سرزنش و توبیخ نمود و از آن پس، این شهر بزرگ را مقر حکومت عدالت‌جویانه خویش تعیین فرمود.

پانویس

منابع

• مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام.